Hukukumuzda Kusursuz Sorumluluk Kavramı
Kusursuz sorumluluk yani sebep sorumluluğu kişinin bir kusurunun olmamasına rağmen ona sorumluluk yüklenmesidir. Bu sorumluluk türünde sorumlu tutulacak kişinin bir davranışının olması aranmaz. Kusursuz sorumluluğa sebep sorumluluğu da denir.
Kusursuz sorumluluk 3 e ayrılır:
1)Hakkaniyet Sorumluluğu
Ayırt etme gücü bulunmayan kişilerin verdiği zarardan doğan sorumluluk hakkaniyet sorumluluğuna girmektedir. Ayırt etme gücü olmayanların fiilleri hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Ayırt etme gücü bulunmayanların verdiği zarar sonucu hakkaniyet gerektiriyorsa(örneğin çok zenginse) verdiği zararı gidermek zorundadır.
Sorumluluğun Şartları: Zararın bulunması, davranış ile zarar arasında Uygun illiyet bağının olması, hukuka aykırılık genel şartlardandır. Zarar verenin ayırt etme gücünün olmaması, hakkaniyetin tazminat ödemeyi gerektirmesi sorumluluğun özel şartlarındandır.
2)Tehlike Sorumluluğu
Karayolları Trafik Kanununa göre motorlu araç işleteni ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu tehlike sorumluluğuna girmektedir. Sorumluluğun şartları sorumlu olan lehine ağırlaştırılmıştır. Zarar aracın işletilmesinden doğmalıdır. Araç işletilirken bir sorun ortaya çıkmışsa tehlike sorumluluğu vardır. İşletilme halinde olmayan bir motorlu araç sebep olmuşsa Olağan Sebep Sorumluluğu söz konusu olacaktır. İşletilme halinde olmayan bir motorlu araç işleteninin kusuruyla trafik kazasına sebep olmuşsa, işleten sorumlu tutulur.
Sorumluluğun şartları: Zararın bulunması, zarar ile kaza arası uygun illiyet bağının olması, Zarara ve kazaya motorlu aracın sebep olması genel şartlardandır. İşleten ile araç işleticisinin bağlı bulunduğu teşebbüs sahibi sıfatı olması, Zarara motorlu aracın işletilmesi veya kanunda öngörülen diğer bir olay sebep olması, İşleten kurtuluş kanıtı getirmemiş olması özel şartlardandır.Motorlu aracın unsurları; Hareket-Kendi gücüyle hareket-Karada hareket İşleten kavramı: Aracı kendi ad ve hesabına olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğunu ispat eden, işleten sayılır. İşleten kavramı, Gerçek ve farazi olarak 2’ye ayrılır. Gerçek işleten: Araç sahibi-Kiracı-Aracın uzun süreli kiralayan-Ariyet ve rehin alan-Mülkiyeti muhafaza kaydıyla alan olabilir. Farazi işleten: Araçla mesleki faaliyette bulunan-Yarış düzenleyen-Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri olabilir.
3)Özen Sorumluluğu (Olağan Sebep Sorumluluğu)
5 tanedir.
a)Adam çalıştıranın sorumluluğu: Adam çalıştıran ayırt etme gücüne sahip olmasa bile çalışanın verdiği zararı ödemek zorundadır.
Sorumluluğun şartları: Zarar-Uygun illiyet bağı-Hukuka aykırılık sorumluluğun genel şartlarıdır. Çalışan ile çalıştıran arası bir bağımlılık ilişkisinin olması-Zararın hukuka aykırı bir davranış ile meydana gelmesi-Adam çalıştıranın kurtuluş kanıtı getirmemiş olması sorumluluğun özel şartlarındandır.
b)Hayvan bulunduranın sorumluluğu: Hayvan bulunduran sorumluluktan kurtulmak için kurtuluş kanıtı getirebilir. Aksi halde sorumlu tutulacaktır.
Sorumluluğun şartları: Zarar-Uygun illiyet bağı-Hukuka aykırılık sorumluluğun genel şartlarıdır. Hayvan bulundurma ilişkisi-zararın bir hayvan davranışından meydana gelmesi-hayvan bulunduranın kurtuluş kanıtı getirmemiş olması sorumluluğun özel şartlarındandır.
c)Ev başkanının sorumluluğu: Ev başkanı, ev halkından sorumludur. Dikkat ve özen gösterse dahi engelleyemeyeceği durumlarda kanıt getirebilirse sorumluluktan kurtulur.
Sorumluluğun şartları: Zarar-Uygun illiyet bağı-Hukuka aykırılık sorumluluğun genel şartlarıdır. Ev başkalığı ilişkisi-zarara küçüğün, kısıtlının, akıl hastasının sebep olması- kurtuluş kanıtı getirilmemiş olması sorumluluğun özel şartlarındandır.
d)Yapı malikinin sorumluluğu: Yapı malikine bir kurtuluş kanıtı tanınmamıştır. Zarar meydana gelmesin diye tüm özeni gösterse bile sorumlu tutulacaktır. Sorumluluktan kurtulamaz.
Sorumluluğun şartları: Zarar-Uygun illiyet bağı-Hukuka aykırılık sorumluluğun genel şartlarıdır. Sorumlu ile yapı eseri arasında mülkiyet ilişkisi olması-Bir yapı eserinin olması-yapı eserinin yapımı bozuk veya bakımı eksik olması sorumluluğun özel şartlarındandır.
e)Taşınmaz malikinin sorumluluğu: Malik ister kusurlu ister kusursuz olsun, zarardan her halükarda sorumlu tutulacaktır. Yani taşınmaz malikine kurtuluş kanıtı getirme imkanı verilmemiştir.
Sorumluluğun şartları: Zarar-Uygun illiyet bağı-Hukuka aykırılık sorumluluğun genel şartlarıdır. Taşınmaz mal üzerinde ayni hakkın olması-taşkın kullanma olması sorumluluğun özel şartlarındandır.
