Hukuk Başlangıcı Pratik Sorular ve Cevapları

Hukuk Başlangıcı Dersi Pratik Sorular ve Cevapları

Pratik 1.

Olay: T.C. Ulaştırma Bakanlığı Sincan tarafında bir yol yapmaya karar verir. Yolun geçeceği araziler belirlenir. Arazilerden birisi Ahmet Beyin mülkiyetine kayıtlı durumdadır. Bakanlık bazı yasal gereklilikleri yerine getirerek Ahmet Beyin arsasının kamuyu geçirilmesini sağlar. Ahmet beyin arsasının yanında Bekir beyin bir arsası bulunmaktadır. Bu arsanın üzerinde bir tane bina bulunmaktadır. Bakanlık bu binayı misafirhane yapmak için Bekir bey ile anlaşır ve binasını bir misafirhaneye dönüştürür. Bekir beye ayda 1000 TL verilip bina kiralanır. Bekir beyin arsasının yanında da Cemal beyin arsası bulunmaktadır. Cemal bey yol yapılacağını duyunca restoran olarak bu binayı işletmeye karar verir. Cemal bey işletmesini açabilmek için gerekli hukuki işlemleri yapar ve ruhsatını alıp işyerini çalıştırmaya başlar. Restoranı çalıştırırken Davut adında birini başaşçı olarak işe alır. Aradan bir yıl geçer. Günün birinde Cemal beye bir tebligat gelir. Tebligata göre Cemal beyin gelir vergisini ödemediği ve belli bir tarihe kadar ödemeyi gerçekleştirmezse restoran ruhsatının alınacağı bildirilmektedir. Cemal bey bu durumda Maliye Bakanlığına borcunu öder. Bir süre sonra başaşçı Davut ustaya bir mektup gelir. Askerlik zamanının gelmesine rağmen süresinde askeri birliğine katılmadığı, eğer belirli bir tarihe kadar askerlik şubesine gitmezse hukuki yaptırım uygulanacağı söylenmektedir. Daha sonra Davut askere gideceğinden Cemal bey restorana Emrah adında asabi birisini işe alır ve çalışmaya başlar. Emrah birgün gelen bir müşteri ile tartışır ve tabancayla müşteriyi öldürür. Polis gelir ve emrahı gözaltına alır.


Olayların kamu hukuku ve özel hukuk ayrımı:
1. Ahmet beyin arsasının Ulaştırma Bakanlığı tarafından kamu kullanımına sunulmak üzere alınması bir kamulaştırma işidir ve kamu hukuku alanına girer. Bu olayda devlet egemenlik yetkisini kullunmış ve arsayı kamu yararına kullanmıştır.
2. Bekir beyin binasının kiraya verilmesi olayında bir kira sözleşmesi yapılmıştır. Devlet bu olayda taraflardan biri olmasına rağmen egemenlik yetkisini kullanmadığından özel hukuk alanına girmektedir.
3. Cemal beyin binasını işletmek için bazı hukuki gereklilikleri yerine getirmesi ve ilgili denetimler yapıldıktan sonra cemal beye işletme hakkının tanınması olayında devletin üstünlüğü görülmektedir. Ve bu kamu hukuku alanına girmektedir.
4. Maliye bakanlığının cemal beyden gelir vergisi istemesi olayında da devlet egemenliği olduğundan kamu hukuku ile ilgili bir durumdur.
5. Davut ustanın restoranda çalışabilmesi için iş sözleşmesi yapması olayında devlet taraflardan biri olmadığından bu olay özel hukuk alanına girmektedir.
6. Milli savunma bakanlığının davut ustaya askerlikle ilgili belge göndermesi olayında devletin üstünlüğü bulunduğundan kamu hukuku alanı ile ilgilidir.
7. Emrahın gelen müşteriyi öldürmesinden sonra tutuklanması ve hapse girmesi de devleti ilgilendiren bir durum olduğundan kamu hukuku alanına girmektedir. Özellikle bu olayda devlet kişiler üzerindeki egemenlik yetkisini tamamen kullanmıştır.
Sonuç Olarak;
Kamu hukuku ve özel hukuk ayrımı yapay bir ayrımdır. Bu ayrımın temeli Roma hukukuna dayanmaktadır. Özellikle Roma hukukundan etkilenen Kıta Avrupası Hukuk sistemini benimseyen ülkelerde görülmektedir.

Pratik 2
Soru: Ankara Hukuk öğrencisi Bahtiyar, Cebecide evi olan Mehmet beyin mülkiyetindeki daireyi kiralamıştır. Bu olayı yapısı itibariyle hukuki olgu ve sonuç açısından analiz ediniz.
Cevap: hukuki olgu açısından özel hukuki işlemdir. Yapılan kira sözleşmesi iki tarafa borç yükleyen ve iki taraflı olan sağlararası bir sözleşmedir. İki tarafa da haklar açısından özel haklardan olan nisbi haklardan alacak hakkı kazandırmıştır. Bahtiyar yararlanma ve kullanma, Mehmet Bey ise kira miktarını alma hakkı kazanmıştır. Sorumluluk açısından iki tarafa da borç sorumluluğu doğmuştur. Mesela Bahtiyar kira miktarını ödemezse kişilere yönelik yaptırımlardan olan aynen icra Bahtiyara uygulanacaktır. Ya da evde kalıcı bir sorun olduğunda Bahtiyar bu sorunun onarımını kendi imkanları ile yaptıysa onarım sorumluluğunu yerine getirmeyen Mehmet beye aynen icra yaptırımı uygulanacaktır.

Soru: Hukuk Fakültesi 1. Sınıf öğrencisi Süleyman sınıfın çıkışındaki çöpe medeni hukuk kitabını atıyor. Bu olayı hukuki olgu ve hukuki sonuç açısından analiz ediniz.
Cevap: Bu olay hukuki olgu açısından hukuka uygun bir hukuki eylemdir. Süleymanın kitabı terk edilmiş mal statüsüne geçmiş ve süleyman kitabı üzerindeki mülkiyet hakkını kaybetmiştir. Eğer süleymanın atmış olduğu kitabı arkadaşı büşra alırsa hukuki olgu açısından hukuka uygun bir maddi eylem gerçekleştirmiş olur. Hukuki statü olarak malik statüsüne kavuşur. Ayni hakların mutlak haklar bölümünden mülkiyet hakkını Büşra kazanmıştır. Mülkiyet hakkı herkese karşı ileri sürülebilir bir hak olduğundan diğer kişilerin büşranın mülkiyetine müdehale etmeme sorumluluğu doğacaktır. Eğer büşranın mülkiyetindeki medeni hukuk kitabını ali çalarsa ve kitaba kalıcı bir hasar verirse hem heksız bir fiil gerçekleştirmiş olur hem de suç işlemiş olur. Bu durumda suça karşı ceza yaptırımı, haksız fiile bağlı olarak tazminat yaptırımı uygulanacaktır.

Hukuk Başlangıcı Test 2 başlıklı yazı da ilginizi çekebilir!

Hukuk Başlangıcı Test 1 başlıklı yazı da ilginizi çekebilir!

Hukukun Temel Kavramları Ders Notları konumuzdan faydalanabilirsiniz