Ehliyetsizlik Sebebiyle Tapu İptali ve Tescili Davası

Ehliyetsizlik Nedir?

Yasal anlamda ehliyet, bireyin fiil ve işlemlerinin neden ve sonuçlarını anlayarak değerlendirebilme gücüne sahip olmasıdır. Ehliyet sahibi olan kişi yasaların kendisine sağladığı hak ve yetkileri tek başına kullanabilir. Ehliyetsizlik ise kişinin işlem ve eylemlerinin neticesini anlayıp değerlendirme gücüne sahip olmamasıdır. Ehliyetsizlik durumlarına örnek olarak yaş küçüklüğü (18 yaşından küçükler hukuken ehliyet sahibi kabul edilmezler), akıl hastalıkları, sarhoşluk ve yaşlılık verilebilir.

Kişinin karar verme yetisini etkileyen farklı faktörler ehliyetsizliğin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durumda da kişinin gerçekleştirdiği sözleşmeler hukuka aykırı olacaktır. Ehliyetsizlik kamu düzenini ilgilendiren bir konudur. Bu nedenle herhangi bir zaman aşımı ya da hak düşürücü süreye bağlı olmaksızın her zaman sorgulanabilir.

Ehliyetsizlik Sebebi ile Tapu İptali ve Tescil Davası

Fiil ehliyetine sahip olmayan yani ehliyetsiz kişinin yaptığı satış işlemleri ehliyetsizlik sebebi ile geçersiz olacaktır. Ancak bu geçersizliğin ileri sürülebilmesi için tapu iptali ve tescil davasının açılması gerekir. Bu dava hukuka aykırı bir şekilde düzenlenmiş tapu kayıtlarının hukuka uygun hale getirilmesi için açılan bir dava türüdür. Açılan dava ile öncelikle hukuka aykırı tapu kaydının iptal edilmesi ardından tapunun yasal sahibi adına tescil edilmesi talep edilir.

Tapu iptali ve tescil davası çok farklı nedenler ile açılabilir. Ancak bu nedenler arasında ehliyet varsa öncelikle ehliyetin incelenmesi gerekir. Çünkü ehliyet kamu düzenini ilgilendiren bir konudur. Hakim bu konuda resen inceleme yaparak tapuda devir işlemini gerçekleştiren kişinin ehliyetinin olup olmadığını araştıracaktır.

Tapu iptali ve tescil davalarında konu bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkı olduğu için mahkeme kararı kesinleşmeden hüküm icra edilemez.

• Ehliyetsizlik Sebebi ile Tapu İptali ve Tescil Davası Süreye Tabi Midir?

Ehliyetsizlik kamu düzenini ilgilendirdiğinden ve sorgulanması süreye bağlı olmadığından tapu iptali ve tescil davalarının ehliyetsizlik kapsamında açılmasında herhangi bir zaman aşımı ya da hak düşürücü süre söz konusu değildir. Bu dava her zaman açılabilir.

• Ehliyetsizlik Sebebi ile Tapu İptali ve Tescil Davası Kimler Tarafından Açılabilir?

Bu dava türünde davayı açabilecek kişi ancak taşınmazın önceki maliki ya da onun mirasçılarıdır. Önceki hak sahibine vasi tayin edilmiş ise, vasi bu davayı vesayet makamından izin almak sureti ile açabilir.

• Ehliyetsizlik Sebebi ile Tapu İptal ve Tescil Davasında Davalı Kimdir?

Bu davada davacı sıfatı taşınmazın tapu kayıtlarında yer alan maliki, malik ölmüş ise onun mirasçılarıdır. Tapu kayıtlarında üçüncü bir kişiye yönelik ayni veya şahsi hak bir hak söz konusu ise ayrı bir dava ile bu kayıtların kaldırılması istenilmelidir.

• Tapu iptal ve tescil davası nerede açılır?

Gayrimenkulleri ilgilendiren tüm davalar gayrimenkulün bulunduğu yerde açılmak zorundadır. Bu nedenle dava gayrimenkulün bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri nezdinde açılır.

• Mirasçılar ehliyetsizlik sebebiyle tapu iptal ve tescil davasını nasıl açar?

Miras mallarının paylaşılması aşamasında öncelikle mallar üzerinde tüm mirasçılar elbirliği halinde mülkiyet hakkı bulunmaktadır. Bu nedenle bu malları ilgilendiren tüm dava ve işlerde ortak hareket etme yükümlülüğü altına girerler. Hukuki ehliyetsizlik sebebi ile açılan tapu iptal ve tescil davalarında da terekeyi temsilen bütün mirasçıların birlikte dava açması gerekir. Mirasçılardan bir tanesinin davayı açmasının ardından diğer mirasçılara ulaşılarak olurlarının alınması ardından da miras şirketine atanacak bir temsilci aracılığıyla davanın sürdürülmesi de mümkündür.

Ancak bu konuda uygulamada bir kolaylık sağlanmış ve mirasçılardan bir tanesinin terekeye iade isteği ile dava açması olanağı da sağlanmıştır.

Tapu İptal ve Tescil Davalarının İşleyişi

Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açılmış olan tapu iptal ve tescil davalarında ehliyetsizlik dava konu edilmiş ise öncelikle bu konunun araştırılması gerekir. Bu kapsamda davacı elindeki rapor ve belgeleri mutlaka dava dosyasına eklemelidir. Bunun yanı sıra taşınmazın tapu kayıtları ve olayın özelliklerine göre gerçekleştirilmiş olan işlemdeki hukuka aykırılıklarda açık bir şekilde belirtilmelidir.

Mahkeme tarafların tanıklarını dinlerken özellikle ehliyet konusu ile ilgili somut bilgiler elde etmeye çalışır. Ehliyetsizliği iddia edilen eski malikin tıbbi bilgileri dosyaya getirtilerek incelenir. Bu kapsamda doktor raporları, kullandığı ilaçlara ilişkin reçeteler, grafik ve gözlem kağıtlarının dosyada yer alması önemlidir.

Ehliyetsizlik iddiasının nedeni hastalığın dışındaki nedenlere dayanıyor ise bu nedenleri açıklayacak delillerin sunulması gerekir. Sarhoşluk ve madde bağımlılığı gibi sorunlar sebebiyle ehliyetsizlik iddiasında bulunan taraf bu konuda iddiasını destekleyecek kanıtlar sunmalıdır.

Hakimin her konuda bilgi sahibi olması beklenemez. Onun bilmediği konularda uzmanından destek alabilmesi için hukuk sistemimizde bilirkişi kurumu bulunmaktadır. Bilirkişiler uzmanlıkları kapsamında olayı aydınlatmak için rapor düzenler. Adli Tıp Kurumunun 4. İhtisas Dairesi tarafından kişinin ehliyet durumunu içeren raporlar alınabilmektedir.