1. CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ

1.1. Hukukun Tanımı:

Hukuk : (Arapça) :   1. Haklar

       2. Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü, tüze:

Aristo ve İbn-i Rüşt’e göre hukuk yazılı ve yazısız kurallardır ve özel hukuk ile evrensel hukuk olmak üzere ikiye ayrılır.

Özel hukuk her toplumun kendi ihtiyaçları doğrultusunda formüle ettiği kurallardır. Ervernsel hukuk ise temel hak ve özgürlükleri içerir.  Liberal düşünürler  doğal hukuk olarak adlandırdıkları bu evrensel hukuğu referans olarak alırlar.  Hukuğun üstünlüğü ilkesi devlet otoritesinin everensel/doğal hukuk ilkeleriyle sınırlandırılması anlamına gelir.

20 yy. da liberalizmin en büyük savunucularından olan Friedrich August Von Hayek  ise hukuku yasa ve hukuk olarak ayırır.  Toplumun ihtiyaçlarına göre yapılan düzenlemeleri yasa olarak adlandırır.

Hak haktır küçüğü büyüğü olmaz.

Hukuk Kuralları: Sosyal yaşamı düzenleyen devletin yaptırım gücüyle desteklenmiş kuralların tümüne hukuk kuralları denir.

Devletin yetkili organları tarafından konulan ve insan davranışlarını düzenleyen, cebir ile  müeyyidelendirilmiş emir ve yasaklardır.

1.   Asli Kaynaklar

1.1.  Yazılı Kaynaklar

1.1.1.  Anayasa

1.1.2.  Kanunlar

1.1.3.  Kanun Hükmünde Kararnameler

1.1.4.  Uluslararası Analaşmalar

1.1.5.  Tüzükler

1.1.6.  Yönetmelikler

1.2.  Yazısız kaynaklar: örf adet hukuku

2.   Yardımcı kaynaklar

2.1.Doktrinler

2.2. İçtihatlar

1.       Kamu Hukuku

1.1.   Uluslararası Hukuk

1.2.  Anayasa Hukuku

1.3.  İdare hukuku

1.4.  Vergi hukuku

1.5.  Ceza Hukuku

2.       Özel Hukuk

2.1.     Medeni Hukuk

2.2.     Borçlar Hukuku

2.3.     Ticaret Hukuku

2.4.     Devletler özel Hukuku

2.5.     İş Hukuku

2.6.     Medeni Usul Hukuku

2.7.     İcra ve İflas Hukuku

Suçu oluşturan fiil ve davranışların neler olduğunu bu fiil ve davranışlarda bulunanlara ne gibi cezalar (müeyyideler) uygulanacağını gösteren hukuk kurallarından oluşmuş kamu hukuku dalıdır.

Suç: Kanunun öngördüğü şeyleri yapmak ya da yapmamaktan doğan durum.  Bu durumda suç yapılması istenilen şeyler yani EMİRLER den ve yapılmaması istenen şeyler yani YASAKLAR’dan oluşur. Suç: Emir +Yasaklar

Ceza: Kanunda öngörülen bir suça karşı uygulanacak olan yaptırım.

Görevi: Sosyal barışın sağlanarak kamu düzeninin korunması.

İşlevi:   Ceza hukukunun iki işlevi bulunur.

1.     Suçun işlenmesi halinde cezalandırma görevi.

2.     Cezanın icrası sırasında/sonunda toplumu koruyucu işlevi (caydırıcılık).

Amacı: TCK. m.1’e göre Ceza Kanununun Amacı

1.    Kişi hak ve özgürlüklerini korumak

2.    Kamu düzen ve güvenliğini korumak

3.    Hukuk devletini Korumak

4.    Kamu sağlığını ve çevreyi korumak

5.    Toplum barışını korumak

6.    Suç işlemesini önlemek

a.   Medeni hukuk bireyler arasındaki ilişkiyi düzenlediği için özel hukuk, ceza hukuku ise bireyin toplumla olan ilişkisini düzenlediği için kamu hukuku dalına aittir.

b.   Medeni hukuk yaptırımları eski hale iade ya da tazminat gibi yaptırımlardır. Ceza hukuku kişiye acı ve ızdırap verir.

c.   Medeni hukuk davaları hukuk mahkemelerinde, ceza davaları ceza mahkemelerinde görülür.

d.   Medeni hukukta kanunilik aranmaz kaynağı sözleşme ya da göreve aykırılık olabilir.  Ceza hukukunda kanunilik ilkesi vardır yani suç ve ceza yasalarla düzenlenir.

e.   Ceza hukukunda suç kasten işlenir taksir istisnadır. Ancak yasa ile düzenlenmişse mümkündür.  Medeni hukukta ise sorumluluk daha çok taksir biçiminde kendini gösterir.

Anayasa bireysel hak ve özgürlükleri düzenlediği için toplumda özgürlükleri sağlamanın yada genişletmenin yolu önce anayasadan daha sonra ceza yasalarından geçer.  Bu bağlamda anayasada doğrudan ceza hukukunun
kurallarının yer aldığı da görülür.  Örneğin AY 38 m. Kanunilik ilkesi, AY 38/6 Ceza sorumluluğunun şahsiliği, AY 11m. Cezaların niteliği gibi.

Ceza kanunları idari işlerin ve önlemlerin gerektiği gibi yürütülmesi için gerekli olan yaptırımları da kapsar bu nedenle idare hukukuna yardım eder.

Bazı suçların unsurları devletler genel hukukunun yardımıyla çözülür. Ör. Savaş, düşmen devlet, misilleme vb.

Suçun işlenip işlenmediği, yaptırımının ne olacağı gibi konular ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukukunun ortak konularıdır.

Ceza muhakemesi sonucu hükmedilen yaptırımların infazına ilişkin esasları gösteren hukuk dalıdır.

a.) Kriminoloji: Suç ve suçluyu deneysel yöntemlerle inceleyerek suçun nedenlerini saptamak amacını güden bir bilim dalıdır.  Bu çerçevede suçlunun biyolojisi, suçlunun psikolojisi ve yaşadığı ortam ele alınır.

b)          Kriminalistik: Suç delillerinin bilimsel yollarla araştırılmasıdır.  Örneğin parmak
izi, DNA gibi.

c)        Viktimoloji: Suçun gerçekleşmesinde mağdurun rolünü araştırır.

d)        Adlitıp: Suç oluşturan fiilin, fail ve mağdur üzerindeki etkilerini araştırır. Geride bırakılan izleri araştırmak suretiyle suçun ve failin ortaya çıkmasında önemli rol oynar.