Ceza Muhakemesi Hukuku Pratik Soru ve Cevapları 1

Ceza Muhakemesi Dersi Pratik Çalışması

Olay – 1

Milletvekili Yağmur yakın arkadaşı Aliye ile gittiği Mardin’de meslektaş bir arkadaşı ile kadın hakları üzerine tartışmaya başlar. Yağmur tartışmanın giderek alevlenmesi ve arkadaşının aşağılayıcı söylemleri üzerine dayanamayarak küfreder. Bütün olanlara kayıtsız kalamayan Aliye dayanamayarak Yağmur’un arkadaşına yumruk atar. Olayı uzaktan gören savcı Şeyhmus derhal Yağmur ve Aliye hakkında kamu davası açar. Dava sırasında Aliye’nin İçişleri Bakanlığı’nda müsteşar olduğu anlaşılır. Bunun üzerine hakim Atıl düşme kararı verir.

1. Savcı Şeyhmus, Yağmur hakkında kamu davası açabilir mi?

Kamu davasının açılması için gerçekleşmesi gereken şartlara dava şartları, kamu davası açılmasına rağmen yargılama yapılmasını engelleyen şartlara ise yargılama şartları denir. Olayda savcı Şeyhmus bir milletvekiline kamu davası açmıştır. Bu nedenle geçici yasama dokunulmazlığının incelenmesi gerekmektedir.

Anayasa Madde 83. Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz.

Bu hükümde sınırlandırıcı bir sayım söz konusudur. Bu sebeple sınırlandırıcı işlemler hariç CMK’da öngörülen diğer işlemler yapılabilir. Yani, milletvekili tutuklamadan, sorguya çekmeden, tutmadan, yargılamadan muhakeme sırasında yapılabilecek delil toplanması, hazırlık soruşturması gibi işlemler yapılabilir. Sadece madde 83’de yer alan işlemler yapılamıyor.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus “Milletvekilinin görevi aktif midir?” veya “meclisin milletvekili hakkında kararı mevcut mudur?” sorularının cevaplanması gerekir. Eğer milletvekilinin görevi aktif olup hakkında meclis kararı da yoksa, Savcı derhal hazırlık soruşturmasına başlayarak, sanığın beyanları dışında bütün delilleri toplayacak; Yakalama, Tutuklama ve Sorgu dışında olup da yapılmasına gerek duyulan bütün ceza muhakemesi işlemlerini yapacak, bu şekilde yapılan hazırlık soruşturması neticesinde suç şüphesinin kuvvetlenmesi durumunda kamu davası açacaktır.

Kamu davasının açılması üzerine mahkeme Durma kararı verecektir. Çünkü kamu davasının açılmasına engel olmayan geçici yasama dokunulmazlığı yargılama yapılmasına engeldir. Bunun yapılabilmesi meclisin kararına veya milletvekilliği sıfatının sona ermesine bağlıdır.

Not: Milletvekili hakkında yargılama yapılabilmesinin istisnası mevcuttur. Bunlar; Ağır Cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimlerden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa Madde 14’te yer alan durumlardır. Bu istisnalar mevcut ise durma kararı verilemez.

Karar ve İzin Kıyası:

İzin dava şartıdır. Karar ise yargılama şartıdır. İzni gerektirecek bir durum olduğunda izin verilmeden dava açılamaz. Ancak kararı gerektirecek durumda hazırlık soruşturması yapılabilir. İddianame düzenlenip kamu davası açılabilir. Karar işlemleri bu noktaya kadar getirebilir. Ancak dedik ki karar yargılama şartıdır. Dava açıldı ancak kararı gerektirecek durum olduğundan mahkeme durma kararı verir. Eğer karar verilirse yargılamaya devam olunur.

2. Savcı Şeyhmus, Aliye hakkında kamu davası açabilir mi?

Aliye: yumruk atma suretiyle “Kasten yaralama suçunun basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek halini” gerçekleştirmiştir. Suç işlemiştir. Bu suç kanunda açıkça belirtildiği üzere şikayete bağlıdır. O zaman hak sahibi şikayette bulunmadığı sürece başkası onun adına kamu davası açamaz. Görüldüğü üzere şikayet dava şartıdır ve dava şartı eksik olduğundan savcı kamu davası açamayacaktır.

Not: Suç eğer kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenirse kovuşturma için şikayet şartı aranmaz ve re’sen kamu davası açılır. (TCK 86/3-c)

Olayımızda Aliye kamu görevlisine karşı bir suç işlemiştir ancak görevi dolayısıyla işlenmemiştir. Kişisel meseleden kaynaklanmaktadır. TCK 86/3-C burada uygulanmaz. Şikayet şartı aranır kişisel suç olduğu için.

3. Hakim Atıl’ın verdiği düşme kararını değerlendiriniz.

Anayasa madde 129/5 “Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması kanunla belirtilen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.”

Bu husus 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin yargılaması hakkında Kanun ile ayrıca düzenlenmiştir.

Not: Kanunla belirtilen istisnalar: Hakimler ve Savcılar hakkında yapılan işlemler, avukatlar hakkındaki işlemler

Görüldüğü üzere memurlar ve kamu görevlileri hakkında izin olmadan kamu davası açılamaz. Yani izin bir dava şartıdır. Ancak bu durum sadece kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar bakımından geçerlidir. Kamu görevlilerinin görevleri ile ilgisi olmayan adi suçları bakımından bu şart aranmaz.

Olayımızda Aliye kamu görevlisidir. Suça karışmıştır. Ancak görevi ile ilgisi olmayan adi suç işlemiştir. Bu sebeple izin şartı aranmaz. Olayda hakimin dava şartı izin gerçekleşmediği için verdiği düşme kararı hukuka aykırıdır.